Chega a segunda entrega das reseñas audiovisuais da booktuber Flocos de Millo, Os vellos non deben de namorarse, unha obra que a nosa alumna viu no curso pasado en versión para títeres de Fantoches Baj. Agradecémoslle a Iria este contributo ao Ano Castelao, que remata este mes coa gala que terá lugar o vindeiro 18 de decembro en Pontevedra.
Dende o curso pasado veño empregando esta rúbrica (ese palabro!!!) para os traballos de lectura de 3º e 4º da ESO e pode dicirse que, logo dalgúns retoques iniciais, está razoablemente asentada non só para min senón tamén para o alumnado, que é o máis importante.
Con todo, hai que aplicala con cautela e flexibilidade de acordo cos procesos de autocorrección asentados na aula e cos contidos e destrezas traballados por cadaquén cos seus grupos. Pode entenderse que se lle dá moito peso ao formato e ao cumprimento dos prazos de entrega (30%) fronte á corrección estritamente lingüística (20%), mais entendo que no 2º ciclo da ESO así debe ser xunto coa expresión xeral, as propiedades textuais, a capacidade analítica e argumentativa.
A rúbrica compleméntase coas claves de autocorrección para a expresión escrita (moito máis simplificadas que aquelas quiméricas que ensaiei nalgún momento, madia leva!) e permite, evidentemente, unha segunda entrega do traballo xa revisado.
Por suposto, agardo as vosas suxestións e propostas. Se alguén a quere en formato word (tamén está en scribd), non ten máis que enviar un correo a landin@edu.xunta.es.
Publicado en Lecturas, LGL 3º ESO, LGL 4º ESO, Recursos
Etiquetado avaliación,expresión escrita,rúbrica
Recén saída do forno, e aínda co arrecendo tenro do pan fresco, chega a primeira recensión en vídeo dunha novela da nosa Floco de Millo, Iria Vázquez (4º ESO B), que se estrea como booktuber na súa canle de Youtube con Agosto do 36.
O mérito é seu, que entre diferentes posibilidades que lles dei -apenas comentada moi por riba cun exemplo: Made in Galiza, por Sebas G. Mouret- para se saír do tradicional traballo escrito sobre unha lectura de clase escolleu esta. Hai outra reseña do curso pasado sobre Unha estrela no vento, de Nico (Nicolás Porto), mais ten que pasar polo taller de edición. Moitos parabéns a ambos por se saíren do rego e ter iniciativa para probar novas fórmulas!
O fenómeno dos booktubers procede do mundo anglosaxón pero chegou con forza ao ámbito hispánico a través dos países sudamericanos, como soe pasar con moitas tendencias deste tipo. Neste artigo de Ramón Nicolás no seu Caderno da Crítica e nestas aproximacións da prensa (unha e dúas), hai exemplos dabondo para se mergullar no fenómeno Booktuber. Algo máis:
Haberá que explorar máis en serio esta ferramenta como canle de difusión da literatura no ensino e como recurso para estimular a comunicación e a creatividade na materia de Lingua.
Como modesta homenaxe a Fran Pérez, Narf, que nos deixou hoxe, e que arestora andará imaxinando Galiza neses mundos e músicas que procurou máis ao sul.
Fermosa tamén a animación de Carlos Lago (“O Terser Home”) que ilustra este diálogo de Narf e Uxía con Castelao.
Sempre en Galiza (Castelao/Narf)
I eu cavilo na sombra fresca das carballeiras de Lalín,
nos piñeiraes da Beiramar de Noia,
nos arumes mariñeiros de Bueu,
no cumio de Monte Louro,
na frescura do meu mar de Rianxo,
na fonte cantareira da Estrada,
nos salseiros de Corrubedo,
no ar puro de Curtis,
na paz vizosa do Lérez.
(e síntome fortalecido)
Galician Lullaby (Narf)
Summer wind, you send my soul to my homeland
Take my sorrow, and i’ll sing a gentle lullaby.
Son galego da Arxentina, galego da Alemania
Galego de Cuba, da Suíza, da Holanda, do Canadá
Galego na Galiza imaxinaria..
Son galego de Caracas, galego de Santiago
Galego de Roma, de Lima, do Cairo, de Bogotá
Galego na Galiza imaxinaria…
Non fago máis que atopar xente distinta
Ca mesma teima ca min
Non fago máis que ouvir outras voces
Que son a mesma voz
Vento do verán, traesme saudades da casa
Leva a miña pena e cantareiche unha nana…
Publicado en Literatura Galega, Varia
Etiquetado Carlos Lago,Castelao,Fran Pérez,Narf,Uxía
Ilustración da campaña de defensa do gaélico irlandés Sábháil Ár dTeanga (Salva a nosa lingua). Fonte: Portal das Palabras.
Aínda que non comparto a mensaxe que encabeza o artigo (A derradeira persoa que falou galego: Serás ti? Será alguén a quen coñezas?) nunha efeméride coma esta, por negativa e pouco construtiva -non nego que realista, pero xa estamos cheos de tantos diagnósticos de resultados máis que coñecidos-, paga a pena gardalo para as aulas de sociolingüística. Xaquín Loredo Gutiérrez (Seminario de Sociolingüística da RAG) actualiza cun par de gráficas moi clariñas os últimos datos sobre lingua inicial en Galiza: Lingua materna (Portal das Palabras, 19-02-2016).
En relación a esta cuestión, recomendo a lectura do traballo deste autor publicado n’A letra miúda, a revista de sociolingüística para o ensino da Coordinadora Galega de ENDL: Aproximación á situación sociolingüística en Galicia. A evolución da transmisión lingüística interxeracional do galego (nº 6, ano 2015). Tamén afondan nesta cuestións as palestras e mesas redondas que tiveron lugar no X Curso de Verán Traballando en Lingua 2014. Para a transimisión interxeracional en galego, que organiza a CTNL conxuntamente co SNL da UDC e o Concello de Carballo. Podedes acceder a eles aquí. Hai, ademais de intervencións que afondan directamente nesta temática (de Xaquín Loredo e Valentina Formoso, Brauli Montoya, Paula Ksares, Mariló Candedo…), unha serie de propostas, obradoiros e experiencias prácticas de moito interese. Hai que agardar, no entanto, polas actas dos XVII Encontros para a Normalización Lingüística, organizados polo Consello da Cultura Galega (15/16-10-2015) e que abordaron tamén os usos lingüísticos na infancia e na mocidade nalgunha das súas sesións.
Como última observación terminolóxica, a CTNL fai unha revisión interesante, e máis orientada á intervención social, do concepto “transmisión lingüística”, para falar da “socialización en galego na infancia”, do que boa mostra é o proxecto Apego. Fica ben explicado nesta entrevista a Nel Vidal (ex-presidente xa da CTNL) no programa Galicia por diante da Radio Galega (19-02-2016).
No primeiro trimestre publicaba unha selección de recursos sobre a lírica trobadoresca que acostumo a empregar nas aulas para acompañar unha proposta de comentario de cantigas. Cómpre agora unha nova actualización daquela entrada para traer ao blogue unha presentación de diapositivas moi completa (orixe, cronoloxía, autores e intérpretes, códices e xéneros maiores profanos, con abundantes exemplos de tópicos temáticos e recursos formais) asinada polo usuario de slideshare Vinseiro. Semella que este traballo terá continuidade nunha segunda parte para atender ao cancioneiro relixioso e aos xéneros menores.
Así mesmo, recomendo tamén considerar os materiais do colega portugués blog12cad:
Por último, completamos a escolma con estoutro diaporama sobre os tópicos de amor elaboarda no IES de Tomiño:
Prestoume a idea que Pilar Ponte acuñou no seu blogue e concretou nunha categoría, Para min e para ti, que recolle materiais publicados por diferentes persoas que poden ser aproveitables para as aulas. Esta entrada podería formar parte desa proposta pois recolle materiais publicados en distintos sitios web, que escolmo xunto con algún artigo propio para completar o tema xa recorrente da riqueza lingüística da lingua galega para nomear a chuva e outros fenómenos metereolóxicos.
Galicia Ciencia (04-01-2016)
Galicia Ciencia, páxina sempre interesante e de primeira utilidade, publica hoxe As cen palabras en galego para designar a chuvia coincidindo con este comezo de ano de temporal ininterrompido e recuperando a tese de investigación da profesora Elvira Fidalgo, que publicou artigos como “Denominacións galegas de chuvia / chover” (referencia bibliográfica aquí) e A onomatopeia como creadora de denominación da chuvia/chover. Noutras obras colectivas tamén atopamos traballos como os das investigadoras M. González González e B. Varela Vázquez: As denominacións da ‘chuvia miúda’: variedades diatópicas e lingua literaria e Denominacións para ‘ceo’ e ‘nubes’ en galego moderno.
Mais para aplicar directamente nas aulas recupero estes exercicios léxicos da páxina Anxo González e Vitoria Ogando e mais tres artigos propios publicados neste blogue e no do Departamento de Lingua Galega do CPI Manuel Padín Truiteiro de Soutomaior, especialmente o terceiro deles, que inclúe algúns temas musicais:
Engado, así mesmo, unha proposta de traballo de aula que me dá a coñecer Miro Villar en Twitter: O alumnado de 3º da ESO do CPI Viaño Pequeno fixo en 2014 este Dicionario da chuvia en Trazo. Grazas, Miro!
Fraseoloxía, música, fotografía, cinema, literatura e ensaio… o tema dá para un mundo entre nós. Lembrades esta imaxe de Manuel Rivas en Unha espía en el reino de Galicia (Xerais, 2002):
Os indíxenas levan o paraugas como un apéndice, suxeito ás vértebras dorsais a maneira de aleta de peixe. Como bo anfibio, o que máis lle gusta ao galego é falar do tempo. Se é de política, remítese á meteoroloxía… -Mexan por nós e edicimos que chove. -Home, nunca choveu que non escampara ! O galego anfibio está en perigo de “abdución”. Ós abducidos de Expediente X méteselles un ser estraño na cachola. Os galegos abducidos méteselles unha especie de tío cachas de Vigilantes de la playa que se amouca cando chove como se caera augarrás. Trátase dunha mentalidade que considera exóticas as chuvieiras, os orballos, as brétemas, a rosa dos ventos e toda a paisaxe indómita do ceo. E Constrúense as cidades e vilas de maneira trapalleira, sen ter en conta o eterno retorno das augas, como se as borrascas das Azores foran un conto do Xestal. O galego anfibio sabe que Galicia non sería Galicia sen a chuvia. Respira polas branquias e leva o paraugas coa elegancia dun brazo ortopédico.
“O paraugas”, de Dani Vázquez: https://www.flickr.com/photos/dani_vazquez/albums
Quen se anima a facer unha escolma de materiais humorísticos comezando, por exemplo, coas viñetas de Luís Davila ‘O Bichero’? Baixo a etiquetas metereoloxia (sen til) e metereoloxía (con til) xa publicou máis de medio cento de viñetas.
Luís Davila, “O Bichero”
Deseño de Dolores Fernández López, mestra do CRA de Bergondo e autora dun blogue ben interesante. Tamén recomendo botarlle unha ollada ao monográfico especial de recursos Nadal 2015, da CGENDL, que foi actualizado cun bo feixe de entradas relativas a campañas, materiais didácticos, agasallos, etc.
Publicado en Varia
Etiquetado Apalpador,CGENDL,CRA de Bergondo,Dolores Fernández
Remexer na Lingua Trafegando Ronseis A Profa
Caderno de Lingua 