Arquivos anuais: 2010

Saúde e raíces para todos e todas no ano 2011

 

Postal do ciclo de Ed. Infantil do CEIP de Aguiño

Aínda estamos a tempo de enviar felicitacións de ano novo cos deseños dos escolares galegos a través do especial de nadal da CGENDL ou mediante as postais electrónicas e as presentacións-e da Secretaría Xeral de Política Lingüística.

E tamén fago meus os desexos expresados neste orixinal deseño de María Loureiro:

Arredor da lectura

As présas (neste caso boas e benvidas) do alumnado por coñecer as propostas de lectura para o segundo trimestre obrigáronme a adiantar a listaxe de títulos e a “deseñar” o boletín correspondente, que vén dar continuidade á primeira selección do curso, Narrar o medo. Coma sempre, de entre os libros escolmados o alumnado debe escoller a lectura obrigatoria, e as optativas que queira, para elaborar o traballo segundo o esquema fixado. As diferentes capacidades lectoras existentes, que chegan a amosar unhas diferenzas notábeis, aconsellaron incluír, por indicación das propias alumnas (e neste caso o uso do feminino está xustificado), dende clásicos que non acostumaba ter en conta neste nivel (Os camiños da vida por exemplo) até un bo número de títulos das coleccións narrativas de referencia das editoriais. O boletín complétase cunhas breves indicacións para realizar unha reseña literaria.

Aproveito a ocasión para publicar unha ficha de lectura pensada para o 1º ciclo da ESO e adaptada para o galego dunha ficha orixinal do profesor de lingua e literatura castelá Héctor Monteagudo, que podedes seguir nas bitácoras Aguja de Marear e Anatomía del Verbo ou a wiki PLETIC, siglas dun interesante grupo de traballo sobre Proyectos de Lectura y Escritura desde las Tecnologías de la Información y la Comunicación. Empregamos esta ficha no clube de lectura coa finalidade de guiar os alumnos no comentario e na valoración dos libros coa vista posta nas reunións do clube.

Por último, a seguinte ficha serve de base para unha actividade lúdica de fomento da lectura que imita o xogo do amigo invísibel. Puxémola en práctica na última xuntanza de decembro do clube de lectura e parece que deu xogo. Os membros do clube pensaron nos seus libros preferidos, comentáronos brevemente por escrito, buscáronos na biblioteca, escolleron un que presentaron en público e, finalmente, entregáronllo a outro membro do grupo (non identificado até ese momento), que se comprometeu a lelo para a próxima sesión.

Máis propostas TIC para a normalización lingüística e a aprendizaxe do galego

O vindeiro venres comezan na Facultade de Ciencias da Educación da USC as II Xornadas sobre Linguas e Educación en Galiza, que nesta edición se centran na “planificación para a normalización lingüística nos centros de ensino non universitarios”. O programa recolle palestras e relatorios que teñen como eixo común a planificación lingüística como ferramenta para a normalización dos centros escolares e da súa contorna e o papel que xogan os docentes nos proxectos normalizadores. Ademais, daranse a coñecer experiencias concretas que nesta dirección se desenvolven en diferentes niveis e centros educativos enmarcados en contextos moi diversos.

No bloque de experiencias que abordan a Planificación lingüística orientada tamén á normalización da contorna social acompañarei (e digo ben, acompañar) a Pilar Ponte para achegar unha panorámica, algún proxecto xa testado e unhas cantas propostas e reflexións sobre o uso educativo das redes sociais no ámbito da normalización lingüística.

Como base da miña intervención recorrerei, entre outros materiais, a esta magnífica e moi traballada proposta do profesor de Lingua Galega e Literatura Xaime Varela Sieiro (actualmente por aquí), que é a base dun relatorio presentado hai xa un tempo nunha Xornada de Encontro dos Lectores de Galego. Aínda que o autor se centra no uso educativo das aplicacións da web 2.0, especialmente dos blogues, no ensino/aprendizaxe nos lectorados de galego (que só parcialmente se puxo en práctica neste Planeta GaLE), moitas das actividades (diapositivas 35-42) que propón nesta presentación son adaptábeis ao ensino non universitario para dinamizar unha rede social de intercambio entre equipos de normalización ou na materia de lingua, como el mesmo experimenta cos seus cativos londinenses (1, 2 e 3).

Cumpría xa, pois sen tempo non era, publicar este traballo:

Planetaki para docentes galegos

Pilar Ponte, A Profa, vén de inaugurar un novo espazo na rede que acollerá as actualizacións dos blogues dos docentes galegos que se subscriban a este colector de sementes. Deste xeito, e ao igual que os Equipos de Normalización ou as bibliotecas escolares (de secundaria e de infantil e primaria) contan cos seus, poderase seguir con maior comodidade a blogosfera docente galega.

De partida, xa podemos atopar neste sitio bitácoras de referencia como a Carta Xeométrica, Trafegando Ronseis, Remexer na Lingua, Profes co Galego, Iniciarte, O blog de Xosé Antón, TicBlog, Revolta da Freixa, etc.

Para formar parte deste planeta de prof@s galeg@s tan só é preciso enviar o enderezo do espazo web ao email pilarponte.ensino@gmail.com.

Máis ciberactivismo polo idioma

A plataforma ProLingua estréase en novas canles para a defensa e promoción da lingua. Na liña das xa veteranas Ciberirmandades da Fala, que veñen de conseguir o obxectivo de introducir o galego como idioma por defecto nos portátiles do programa Abalar, os prolingüeiros e prolingüeiras poñen en marha ProLingua Ciberactúa con esta primeira iniciativa que tomamos do blogue da Profa.

ProLingua, plataforma pola defensa e promoción da lingua galega, comeza unha campaña, baixo o epígrafe de ProLingua Ciberactúa. A cousa consiste no envío masivo de cartas ou mails a institucións ou empresas que discriminan claramente o galego. Neste caso comezaremos por Gas Natural que, sendo unha empresa que absorbeu á galega FENOSA, ofrece a súa web en castelán, catalán e inglés, pero non en galego.

Envía cartas ou mails ou ben chámaos por teléfono esixindo que a lingua galega tamén sexa idioma de interlocución entre a empresa e os ses clientes galegos.

Formas de contacto con GAS NATURAL FENOSA:
  1. Enderezo postal: Gas Natural SDG, S.A., 2008 Plaça del Gas, 1 08003 Barcelona
  2. Páxina web de atención ao cliente on line
  3. Teléfono de atención ao cliente de Unión Fenosa: 901 380 220
  4. Teléfono de atención ao cliente de Gas Natural: 902 200 850

Moitas grazas pola túa actuación a prol da nosa lingua!

Reparar na escrita e reparar nas prácticas propias

Hai xa algún tempo subiamos a este blogue un primeiro e sinxelo patrón de autocorrección dos textos propios, ao que lle seguiu unha segunda entrega algo máis elaborada, e as causas que motivaron que experimentasemos este método co alumnado seguen sendo as mesmas hoxe en día: mellorar o dominio da expresión escrita e asumir responsabilidades e maior autonomía na tarefa da corrección e na aprendizaxe por parte do alumnado, e procurar unha práctica metodolóxica efectiva, práctica e didáctica por parte do profesor.

Comprobado tamén que se converte nunha tarefa difícil de manter de maneira sistemática  ao longo do curso, e que os logros, na medida en que apliquei o patrón de xeito irregular, non son os desexados, cando menos fomos adaptando o patrón ao que o estudante pode corrixir en cada momento e establecendo diferentes fases de aplicación destes sistema de signos e abreviaturas ao longo do ano conforme se vai precisando avanzar (tipos de textos, propiedades textuais, erros de redacción, etc.).

No título desta entrada xogo cunha referencia xa clásica, Daniel Cassany, que ten en Reparar la escritura un dos seus traballos máis prácticos. Nel, formula problemas e ofrece un abano de solucións, isto é, unha serie de técnicas de corrección da expresión escrita para a súa aplicación inmediata nas aulas. Recomendo tamén a súa lectura para reflexionar sobre as prácticas propias, especialmente, do primeiro apartado, no que é ben fácil verse retratado no papel tradicional que se lle asigna ao docente de lingua na corrección. Tirando dun esquema de Enseñar lengua (páx. 287), sintetizamos eses roles preestablecidos para o profesor, tamén para o alumno, no proceso da corrección:

Profesor

  • A corrección é responsabilidade exclusivamente súa, porque ten o coñecemento necesario para facelo.
  • Está obrigado a corrixir todos os exercicios. É case a demostración da súa capacidade e traballo.
  • Ten que corrixir todos os erros do texto, que ha de ficar perfecto. Ten que dar a solución correcta.

Alumno

  • Non está capacitado para autocorrixirse ou para corrixir un compañeiro, xa que non ten coñecementos de abondo para facelo e podería equivocarse.
  • Agarda que se lle corrixa todo. Non ten sentido escribir se non é corrixido.
  • Non pode cometer erros porque crean hábito. Esta é unha visión condutista do erro.

En rachar estes roles andamos e estes novos patróns que presentamos a continuación foron os que adaptei para cuarto e segundo da ESO en consonancia co propio currículo e cos libros de texto que manexamos neste curso, por aquilo de manter sempre unha ligazón co marco de referencia máis claro que adoita ter o alumnado.

“Narrar o medo”, recomendacións lectoras para o primeiro trimestre

Aproveitando que a Biblioteca e o Clube de Lingua do noso instituto convocaron un Certame de Relatos de Medo e que a ambientación do terror asaltou os corredores do centro, nas aulas de lingua estamos traballando o conto. Prestámoslle unha atención moi limitada á teoría mais tentamos, iso si, achegarnos ás principais características deste subxénero narrativo. En 2º da ESO facémolo a través dunha unidade didáctica que combina a lectura e a comprensión de textos, a reflexión sobre as compoñentes da intriga e o misterio e o coñecemento dos personaxes e os lugares do medo. En 4º das ESO presentamos un obradoiro literario que procura traballar as catro destrezas lingüísticas e motivar a escrita dun conto, tarefa final que tamén culmina o proceso co alumnado do 1º ciclo.

Para acompañar todas estas actividades da materia e do centro, propuxémoslle ao alumnado unha selección de lecturas acaídas para este primeiro trimestre. Como toda escolma arbitraria, nesta listaxe de propostas que titulamos Narrar o medo botaranse en falta autores e obras, mais tentouse conxugar os clásicos do xénero, universais e galegos, con algunhas propostas máis actuais e mesmo algunha, moi pouca, banda deseñada. Destaca a presenza dos mestres ingleses xunto coas traxectorias destacadas de Ánxel Fole e Xosé Miranda nesta temática. Hai lugar, ademais, para un recoñecemento expreso ao traballo de Urco Editora pola súa aposta tan orixinal e ben coidada como arriscada.

Un slide (ver mellor aquí e ampliar zoom) como o seguinte non é o mellor formato para presentar unha proposta de lecturas mais tampouco en Issuu o resultado foi aceptábel. O pouco mimo e o pouco tempo dedicados teñen a culpa.

Celebrando as lecturas compartidas

A finais do curso pasado, no mesmiño día no que se entregaban os boletíns de notas, os membros do clube de lectura do instituto parabamos en Caldas e Cuntis para recoller os amigos e amigas dos clubes iESCALDasletras e As Campaíñas. A excursión foi curta e o programa intenso e deu para coñecérmonos mellor, falar de libros, coñecer Viana e especialmente a súa fermosa e activa biblioteca, compartir agasallos, escribir relatos colectivos e mesmo gravar unha minicurtametraxe de medo nun escenario que ben lle acaía.

Vinte Dez TV achéganos a súa visión da experiencia, que xa é o punto de partida para novas actividades que imos facer conxuntamente en breve.

Vodpod videos no longer available.

En Vinte Dez TV:

Aquí vos quedan as moi doces horas dunha VIAXE A VIANA.

Xuño 2010. Remataran as clases…
Alá marchamos cara o sur tres clubes de lectura de tres centros: o IES do Son, o CPI de Cuntis e o IES de Caldas.
Celebramos a fin do curso.
E o traballo feito desde as bibliotecas escolares.
E a esperanza, a alegría e a liberdade.

Clube Lector “As Campaíñas” de Cuntis: blogoteca.com/​ascampainhas/
Clube de Lectura “iESCALDasletras” de Caldas de Reis: iescaldasletras.nireblog.com/
Clube de Lectura Fraga de Novio de Porto do Son: etikeles.blogaliza.org (obrigados á Biblioteca Municipal de Viana do Castelo por acollernos / e a Paco, o noso condutor, pola súa atención e compañía).