Proposta de comentario literario para unha cantiga medieval

Actualizamos os recursos sobre a literatura medieval con esta proposta de comentario literario para as cantigas coa intención de saír dos comentarios guiados con preguntas que se adoitan realizar neste nivel.

Ver este documento en Scribd

Ao mesmo tempo, acompañamos esta modesta achega con materiais de referencia de elaboración allea, en concreto da incansable Sofía Rama e de Ana Martíns.

Da primeira compañeira, á que lle agradecemos a inxente cantidade de materiais, recursos e propostas de calidade que partilla na rede con toda a comunidade LGL e os Equipos de Normalización Lingüística, traemos aquí unha presentación xeral sobre a literatura medieval da que destacaría a súa dimensión visual, importante para comprender os recursos formais:

Este traballo compleméntase co desenvolvemento do tema en formato textual e con esta proposta de esquema dese tema (que vén moi ben para traballar as tñecnicas de estudo e mesmo a análise de textos expositivos). Pasando xa ás cantigas de amigo, destacariamos, ademais dunha selección de textos de Sofía Rama,  outros dous diaporamas sobre este xénero. Por unha banda, da mesma profesora temos unha presentación xeral que achega dúas interesantes relacións das cantigas de amigo coas carxas e co “neotrobadorismo” do Colectivo Ronseltz e mais Antón Reixa, ademais da xa mencionada achega visual aos recursos formais.

Por outra banda, Ana Martíns é autora deste traballo que se detén na tan interesante e suxerente simboloxía presente nas cantigas de amigo:

Non queda máis que agradecerlles a contribución a amabas e lembrar outras entradas anteriores relacionadas con esta temática:

• Presentación sobre literatura galego-portuguesa medieval.
• Literatura trobadoresca galego-portuguesa: esquemas dos xéneros profanos.
• Como se facían os manuscritos medievais?
• Cantigas de Martín Códax.

Para descender a un nivel máis especializado, na páxina do Grupo de Investigación Lingüística e Literatura Galega ILLA dungha completa listaxe de recursoe en liña.

Case todo Xosé María Díaz Castro nun clic

A Coordinadora Galega de ENDL lanza a páxina monográfica de recursos didácticos sobre as Letras Galegas e a figura de Xosé María Díaz Castro. Con este especial, xa van cinco anos compilando materiais para a comunidade educativa e todas as persoas interesadas na efeméride.

De entro todos os recursos, destacaría o proxecto A lus do mundo que se desenvolve no IES Poeta Díaz Castro de Guitiriz por interdisciplinar, ambicioso , pola súa vontade socializadora e, por suposto, polo marabilloso resultado de todo o que están a facer.

Telexornal Díaz Castro ao vivo

Puntuais (coma sempre) á cita anual das Letras Galegas, Luís Aldegunde e o EDLG do CPI Os Dices volven coas súas entregas audiovisuais sobre o autor homenaxeado o 17 de maio.

Desta volta van un pouco máis alá e dan un paso tan ambicioso como arriscado tecnicamente: emitir en directo un Telexornal Díaz Castro. O evento terá lugar o vindeiro xoves 10 de abril ás 12:30 e a súa duración será duns 25 minutos. Ademais do telexornal, que logo colgarán na rede, anuncian tamén a elaboración e difusión du documental divulgativo. Ao rematar o telexornal, pemitirase o traballo “7  poemas de Díaz Castro” (6 min.).

Para asistir  a esta emisión en directo, soamente hai que seguir as seguintes instrucións:

• Entrar na Aula Virtual do CPI dos Dices como convidado.
• Ás 12:30 seleccionar o curso Emisión en directo do Telexornal Díaz Castro.
• Darlle ao play do reprodutor.

Por último, cómpre sinalar que o alumnado poderá opinar e comentar o telexornal a través da conta @TelexornalRois de Twitter.

Unha vez máis, e con antelación por atreverse con semellante reto, moitos parabéns a Luís e a toda as persoas colaboradoras do CPI Os Dices.

Engádega (09/04/2014): Rois dedica un telexornal en directo ás Letras Galegas (La Voz de Galicia, 09/04/2014).

‘Ruído. Relatos de guerra’, de Miguel-Anxo Murado (guión de traballo da lectura)

Ruído. Relatos de guerra, unha escolla segura para o alumnado esta de Miguel-Anxo Prado, ao igual ca Mércores de cinza, outro libro que se mergulla na condición humana enfrontada ás condicións máis extremas. Como comentabamos na anterior entrada,  aos rapaces e rapazas tan só se lles fai algo complexa a análise global dos relatos, os personaxes…, mais non sempre.

Ver este documento en Scribd

‘Made in Galiza’, de Séchu Sende (guión de traballo da lectura)

Un título que xa se converteu nun clásico nas aulas e fóra delas, como demostran as continuas reedicións, as traducións e a cantidade de materiais que se seguen xerando nos colexios e institutos cos seus textos (e que algún día haberá que apañar para traer seleccionados a este blogue), pedía un guionciño que facilitase o traballo da lectura do alumnado.

Máis alá, entón, do tratamento que se lle pode dar a este libro nas sesións de sociolingüística, para as cales é unha ferramenta de primeirísima utilidade, vaia esta batería sinxela de preguntas para solventar as dificultades que atopan os estudantes á hora de enfrontarse ao traballo dun libro de relatos, máis se cabe nesta miscelánea fragmentaria, ao mesmo tempo unitaria, mais complexa para abordar por eles dende unha lectura global. Aquí vai o encargo que me pedían insistentemente os que xa a escolleron como lectura trimestral. O primeiro engado para que piquen no Made in Galiza é o relato “Uf”, non falla!, e logo van atopándose co libro aquí e alá: Guía sexual da sociolingüística, Ámote ou Quéro-te son textos que ben se poden empregar na aula para achegalos ao idioma, dende os afectos e o humor, antes da sociolingüística de 4º da ESO.

Ver este documento en Scribd

Uf

Entrou na cafetaria, prendeu-se naqueles olhos, asombrou-se e soubo que atopara algo…, fixo uf e começou a…, mirou-na outra vez, e começou a ama-la, a quere-la, pensou e sentou á mesa mais achegada á cafeteira e sentiu, uf, que comezava a…
-Ola, dixo ela, que queres? -Quero… macela. Ao dia seguinte entrou á mesma hora e ela seguia ali e sentiu que, uf, que a queria, en sério, pensou. -Ola, dixo ela, que queres? -Quero… tila. Ao terceiro dia continuava querendo-a e começou a imaginar e a necesitar, ao mesmo tempo, que ela estava, que ela estivesse, começando a sentir isso tamém, uf. -Ola, que queres? -Quero… menta. Ao cuarto dia sentiu que já nom podia mais, que tinha que dicer-lho. Tenho que dicer-lho, pensou, uf. -Ola, que queres?, dixo ela. -Quero… te, dixo el. Ela abriu os olhos preguntando Como? e el dixo outra vez em baixinho Quero…te. E dixo Quero…te ao dia seguinte e Quero te ao seguinte e ao terceiro dia tamén dixo Quero te e entón ela dixo-lhe cos olhos Eu tamém.

Cartaz dixital sobre Lois Pereiro

Metidos a experimentar con novas aplicacións chegamos, da man de  Lois Pereiro, a Glogster, unha ferramenta que permite crear en liña cartaces dixitais multimedia pois permite incrustar imaxes, sons, vídeo, etc. A súa potencialidade didáctica é alta e numerosos os seus usos educativos; nin que dicir ten que a súa forte dimensión visual fai de Glogster un recurso moi atractivo para o alumnado. Das súas características técnicas e os posíbeis usos que se lle pode dar nas aulas dá boa conta Xano neste blogue centrado en diversas aplicacións multimedia, outro espazo de referencia para o aproveitamento educativo da web 2.0.

Guións de traballo de ‘O único que queda é o amor’ e ‘A Cabeza de Medusa’

Dous títulos que seguen a espertar o interese do alumnado curso tras curso son O único que queda é o amor, de Agustín Fernández Paz, e A Cabeza da Medusa, de Marilar Aleixandre, novela que repite tanto nas aulas como nos clubes de lectura como un valor seguro. Do último boletín de lectura entregado en 4º da ESO foron varios os alumnos e alumnas que os escolleron e que pediron os seguintes guións de traballo.

Ver este documento en Scribd

Ver este documento en Scribd

O celtismo en Galiza: funcionalidade e estratexias de importación no campo literario galego

J. CAMARERO / S. SEROUR, eds., Literatura, cultura, transferencia, Actas del III seminario sobre el diálogo intercultural y la literatura comparada. Vitoria-Gasteiz, Facultad de Filología y Geografía e Historia (UPV/EHU), 8, 9 y 10 de marzo de 2005, EL FARO-ECSOM, 2006.

Baixo este título participei cunha ponencia no III Seminario sobre el diálogo intercultural y la literatura comparada que coordinaron os profesores Jesús Camarero e Salah Serour na Facultade de Filoloxía e Xeografía e Historia da Universidade do País Vasco en marzo de 2005. Naquela altura, impartía aulas de lingua e literatura galegas como profesor-lector no Centro de Estudos Galegos da universidade pública vasca e con este breve relatorio tentaba facer unha achega a un tema apaixonante (o das transferencias culturais, en sentido amplo, dos países celtas e Galiza) que alguén, como apunta Manuel F. Vieites, terá que abordar, con maior fortuna (evidentemente) no futuro.

Antes de comezar unha nova etapa (provisional) nun novo destino, cómpre  aproveitar estes modestos materiais de experiencias pasadas.

A utilización do celtismo como paradigma interpretativo da historia de Galiza, como construto intelectual e teórico, presenta unhas coordenadas temporais concretas facilmente identifícábeis en torno a unhas fases de eclosión, supremacía e decadencia. O feito de se tratar dun “acto voluntario” (en canto que invención) que hoxe resulta rexamente refutado cientificamente ou, alomenos, reducido a un problema simplemente filolóxico, arqueolóxico ou antropolóxico, non quita que teña sentido preguntarse cándo, para qué e porqué o celtismo se erixiu en paradigma explicativo da identidade de Galiza, sobre todo, tendo en conta que o que comezou sendo unha posición doutrinal de eruditos, historiadores e poetas, acabou por se converter nunha sorte de metáfora de Galiza enteira, na súa profundidade temporal e na súa amplitude espacial. Nunca, ningún outro aspecto da historia de Galiza contou co apoio de intelectuais tan relevantes nin nunca un construto intelectual sobre a identidade nacional penetrou tan fondamente no pobo. (para ler máis -versión orixinal en español- e descargar preme aquí)